Hướng dẫn một số tội danh trong phòng, chống dịch Covid-19

Tình hình dịch Covid-19 tại Việt Nam ngày càng diễn biến phức tạp. Ngày 30/03/2020, Tòa án nhân dân tối cao ban hành Công văn số 45/TANDTC-PC về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch Covid-19.

Công văn số 45/TANDTC-PC (Công văn 45) tiếp tục thể hiện thái độ quyết liệt của toàn hệ thống chính trị trong việc phòng, chống dịch Covid-19, bao gồm cả những biện pháp trừng trị thích đáng các hành vi vi phạm pháp pháp luật phổ biến có đủ yếu tố cấu thành tội phạm.

Việc Tòa án nhân dân tối cao kịp thời ban hành Công văn 45 sẽ góp phần ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật có dấu hiệu ngày càng phổ biến trong dịch Covid-19.

Công văn 45 gồm 03 mục, cụ thể như sau:

Mục 1. Hướng dẫn xác định tội danh theo quy định của Bộ luật hình sự

– Điều 240. Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người

– Điều 295. Tội vi phạm quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động, về an toàn ở nơi đông người

– Điều 288. Tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông

– Điều 155. Tội làm nhục người khác

– Điều 174. Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản

– Điều 188. Tội buôn lậu

– Điều 196. Tội đầu cơ

– Điều 330. Tội chống người thi hành công vụ

– Điều 360. Tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng

Mục 2. Hướng dẫn áp dụng hình phạt, biện pháp tư pháp

Mục 3. Hướng dẫn tổ chức xét xử đối với vụ án liên quan đến phòng, chống dịch Covid-19

Hướng dẫn xác định tội danh tại mục 1 Công văn 45 được thực hiện như sau:

1. Xử lý người mắc, nghi ngờ mắc bệnh có hành vi trốn tránh việc cách ly, khai báo y tế,…

Người đã được thông báo mắc bệnh; người nghi ngờ mắc bệnh hoặc trở về từ vùng có dịch Covid-19 đã được thông báo cách ly thực hiện một trong các hành vi sau, gây lây truyền dịch bệnh Covid-19:

– Trốn khỏi nơi cách ly

– Không tuân thủ quy định về cách ly

– Từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly

– Không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối

Thì bị coi là trường hợp thực hiện “hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người” quy định tại điểm c khoản 1 Điều 240 Bộ luật hình sự (Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người).

Điều 240 Bộ luật hình sự:

Hình phạt chính	Hình phạt bổ sung
– Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng (với khoản 1) – Phạt tù đến 12 năm	– Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng (khi không áp dụng là hình phạt chính) – Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm

2. Xử lý người sống trong khu vực cách ly có hành vi trốn tránh việc cách ly, khai báo y tế,…

Người chưa bị xác định mắc bệnh Covid-19 nhưng sống trong khu vực đã có quyết định cách ly, quyết định phong tỏa thực hiện một các hành vi sau, gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch:

– Trốn khỏi khu vực bị cách ly, khu vực bị phong tỏa

– Không tuân thủ quy định về cách ly

– Từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly

– Không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối

Thì bị xử lý theo quy định tại Điều 295 Bộ luật hình sự (Tội vi phạm quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động, về an toàn ở nơi đông người).

Điều 295 Bộ luật hình sự:

Hình phạt chính	Hình phạt bổ sung
– Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng (với khoản 1) – Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm (với khoản 1) – Phạt tù đến 12 năm	– Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng (khi không áp dụng là hình phạt chính) – Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm

3. Xử lý chủ cơ sở kinh doanh, người quản lý cơ sở kinh doanh dịch vụ có hành vi không chấp hành quyết định tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh

Chủ cơ sở kinh doanh, người quản lý cơ sở kinh doanh dịch vụ (như quán bar, vũ trường, karaoke, mát-xa (massage), cơ sở thâm mỹ,…) thực hiện hoạt động kinh doanh khi đã có quyết định tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh để phòng, chống dịch Covid-19 của cơ quan, người có thẩm quyền, gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch thì bị xử lý theo quy định tại Điều 295 Bộ luật hình sự (Tội vi phạm quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động, về an toàn ở nơi đông người).

4. Xử lý người có hành vi đưa thông tin sai sự thật lên mạng internet

Người có hành vi đưa lên mạng máy tính, mạng viễn thông thông tin giả mạo, sai sự thật, thông tin xuyên tạc về tình hình dịch Covid-19, gây dư luận xấu thì bị xử lý theo quy định tại Điều 288 Bộ luật hình sự (Tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông).

Điều 288 Bộ luật hình sự:

Hình phạt chính	Hình phạt bổ sung
– Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng (với khoản 1) – Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm (với khoản 1) – Phạt tù đến 07 năm	– Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng (khi không áp dụng là hình phạt chính) – Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm

5. Xử lý người có hành vi đưa trái phép thông tin cá nhân, bí mật đời tư người khác

Người có hành vi đưa trái phép thông tin cá nhân, bí mật đời tư xúc phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của nhân viên y tế, người tham gia phòng, chống dịch Covid-19, người mắc bệnh, người nghi ngờ mắc bệnh Covid-19 thì bị xử lý theo quy định tại Điều 155 Bộ luật hình sự (Tội làm nhục người khác).

Điều 155 Bộ luật hình sự:

Hình phạt chính	Hình phạt bổ sung
– Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng (với khoản 1) – Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm (với khoản 1) – Phạt tù đến 05 năm	Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm

6. Xử lý người có hành vi đưa tin sai sự thật nhằm chiếm đoạt tài sản

Người có hành vi lợi dụng tình hình dịch Covid-19 đưa ra thông tin không đúng sự thật về công dụng của thuốc, vật tư y tế về phòng, chống dịch nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác thì bị xử lý theo quy định tại Điều 174 Bộ luật hình sự (Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản).

Điều 174 Bộ luật hình sự:

Hình phạt chính	Hình phạt bổ sung
– Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm (với khoản 1) – Phạt tù đến 20 năm hoặc tù chung thân	– Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng – Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm

7. Xử lý người có hành vi đưa trái phép thuốc, vật tư y tế ra khỏi biên giới nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Người có hành vi đã, đang hoặc nhằm đưa trái phép thuốc, vật tư y tế dùng vào việc phòng, chống dịch Covid-19 ra khỏi biên giời nước Công hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam nhằm thu lợi bất chính thì bị xử lý theo quy định tại Điều 188 Bộ luật hình sư (Tội buôn lậu).

Điều 188 Bộ luật hình sự:

Hình phạt chính	Hình phạt bổ sung
– Phạt tiền đến 5.000.000.000 đồng – Phạt tù đến 20 năm	– Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng (khi không áp dụng là hình phạt chính) – Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm – Tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản

8. Xử lý người có hành vi mua vét hàng hóa

Người có hành vi lợi dụng sự khan hiếm hoặc tạo sự khan hiếm giả tạo trong tình hình dịch Covid-19 để mua vét hàng hóa đã được cơ quan có thầm quyền công bố là mặt hàng bình ổn giá hoặc hàng hóa được nhà nước định giá nhằm bán lại để thu lợi bất chính thì bị xử lý theo quy định tại Điều 196 Bộ luật hình sự (Tội đầu cơ).

Điều 196 Bộ luật hình sự:

Hình phạt chính	Hình phạt bổ sung
– Phạt tiền đến 5.000.000.000 đồng – Phạt tù đến 15 năm	– Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng (khi không áp dụng là hình phạt chính) – Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm

9. Xử lý người có hành vi cản trở người thi hành công vụ

Người có hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác cản trở người thi hành công vụ trong phòng, chống dịch Covid-19 thì bị xử lý theo quy định tại Điều 330 Bộ luật hình sự (Tội chống người thi hành công vụ).

Điều 330 Bộ luật hình sự:

Hình phạt chính	Hình phạt bổ sung
– Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm (với khoản 1) – Phạt tù đến 07 năm	Không có

10. Xử lý người có trách nhiệm nhưng không thực hiện hoặc không thực hiện đầy đủ chức trách

Người có trách nhiệm trong phòng, chống dịch Covid-19 nhưng không triển khai hoặc triển khai không kịp thời, không đầy đủ các biện pháp phòng, chống dịch theo quy định gây hậu quả nghiêm trọng thì bị xử lý theo quy định tại Điều 360 Bộ luật hính sự (Tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng).

Điều 360 Bộ luật hình sự:

Hình phạt chính	Hình phạt bổ sung
– Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm (với khoản 1) – Phạt tù đến 12 năm	Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm

Ghi chú: Theo quy định tại Điều 52 Bộ luật hình sự (Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự), việc “lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp, thiên tai, dịch bệnh hoặc những khó khăn đặc biệt khác của xã hội để phạm tội” là một tình tiết tăng nặng tại điểm l khoản 1.

Như vậy, từ hướng dẫn xác định tội danh một số tội phạm phổ biến trong dịch Covid-19, hi vọng quý vị sẽ thực hiện đúng các chỉ đạo của cơ quan nhà nước để nước Việt Nam đánh thắng đại dịch Covid-19.

Liên hệ tư vấn:

• Địa chỉ: 792 Lê Trọng Tấn, Phường Bình Hưng Hòa, Bình Tân HCM
• Điện thoại: 028 376 55 666
• Hotline: 0917 329 123